In de zomer van 2024 steeg het aandeel tot boven de 1.000 euro, om in het voorjaar van 2025 terug te vallen tot ver onder de 600 euro. Sindsdien is de koers opgekrabbeld en nadert deze opnieuw de grens van 1.000 euro. Voor een bedrijf dat vrijwel zonder concurrentie de meest geavanceerde chipmachines levert, zijn dergelijke uitslagen opvallend.

Maar wie de ontwikkelingen in de chipindustrie nauwgezet volgt, kon de contouren van dit patroon wel degelijk herkennen. ASML stond precies in het spanningsveld van drie tegelijk optredende krachten: geopolitieke druk richting China, uitstel van investeringen bij chipproducenten en een plotselinge verschuiving in de vraag door de opmars van kunstmatige intelligentie.

Daar kwam een ontwikkeling bij die de verhoudingen in de chipproductie in een ander licht zette. De eerdere vrees dat TSMC als enige speler op het hoogste technologisch niveau zou overblijven, bleek ongegrond. Nieuwe signalen, van Tesla dat bij Samsung aanklopte voor AI-chips tot de opkomst van chipmaker Rapidus in Japan, wezen op een bredere en gezondere markt dan lang werd gedacht. Ook Intel gaf, gesteund door nieuwe investeerders, een overtuigend teken van leven.

Voor ASML wordt dit hele domein van geavanceerde chipproductie, inclusief de zogeheten foundry-bedrijven – producenten die chips maken in opdracht van derden zoals chipontwerper Nvidia – samengevat onder het logic-segment. Dit betreft de rekenchips die de basis vormen van vrijwel alle recente technologische ontwikkelingen, van AI tot 6G en zelfrijdende auto’s, en die traditioneel de grootste en meest stabiele afzetmarkt van het bedrijf uit Veldhoven vormen.

Samen veroorzaakten deze factoren de grilligheid die de koersgrafiek tekent. Om het herstel van 2025 te begrijpen, moeten we eerst terug naar het begin van de neergaande fase.

Hoe zijn we hier beland?
De neerwaartse cyclus die ASML tussen de zomer van 2024 en het najaar van 2025 doormaakte, een periode van ruim veertien maanden, was uitzonderlijk lang. Eerdere terugvallen duurden meestal acht tot tien maanden. Dat had deels te maken met geopolitiek. Handelsspanningen, importtarieven en steeds veranderende exportregels richting China veroorzaakten nervositeit op de beurs.

De grootste oorzaak lag echter in de investeringsbereidheid van ASML’s klanten. De logic-markt, buiten marktleider TSMC, liet het afweten. Intel en Samsung hielden de hand op de knip en de orderinstroom bij ASML bleef achter. Dat werd versterkt doordat China in het eerste halfjaar van 2024 bijna de helft van ASML’s omzet vertegenwoordigde. Beleggers vroegen zich af hoe solide die Chinese vraag eigenlijk was, zeker nu nieuwe exportrestricties boven de markt hingen.

Daarbovenop kwam het idee dat er bij het maken van nieuwe chips minder ASML-apparatuur nodig zou zijn en dat de prijzen van de machines onder druk zouden komen te staan. Achteraf bleken die zorgen ongegrond. De vraag naar de lithografiesystemen van ASML bleek structureler dan gevreesd.

Vanaf de zomer van 2025 veranderde het beeld. Waar eerder onzekerheid over investeringen en geopolitiek de toon zette, verschenen nu steeds meer signalen dat de sector zich voorbereidde op een nieuwe groeifase. Dat vormde de basis voor het herstel dat in 2025 zichtbaar werd en de opbouw richting 2027.

 

China: een markt die eerst oververhit raakt, daarna normaliseert
China was de meest zichtbare bron van zorg tijdens de neergaande fase. In 2023 en 2024 groeiden Chinese chipmakers uit tot een van ASML’s grootste klanten, vooral uit angst dat bepaalde geavanceerdere chipmachines later niet meer geleverd mochten worden. Ze kochten vooruit en dat ging veel sneller en massaler dan in de rest van de wereld.

Die versnelling had onbedoelde bijeffecten. Toen de Chinese hamsteraankopen in 2024 afnamen, zagen beleggers dat als teken dat de markt instortte. Maar dat was een misverstand: het land blijft investeren, zij het minder uitbundig.  

Grote technologiebedrijven moeten nog altijd datacenters bouwen en infrastructuur upgraden, en dat vergt chipmachines die, binnen de toegestane categorieën, vaak nog steeds van ASML komen. China blijft dus een belangrijke markt, al wordt die rustiger en voorspelbaarder dan in de hoogtijdagen van de hamsterdrift.  

De memory supercycle: drie spelers, één richting omhoog
Waar de markt voor logic-chips aarzelde doordat spelers als TSMC, Intel en Samsung hun investeringen tijdelijk uitstelden, nam de geheugensector juist onverwacht een vlucht. AI-systemen bleken de afgelopen kwartalen enorme hoeveelheden snel werkgeheugen nodig te hebben. Dat drijft de vraag naar zogeheten HBM, een afkorting voor high-bandwidth memory, DRAM-chips, die alleen kunnen worden gemaakt met behulp van ASML-machines.

De geheugenmarkt, goed voor zo’n 40 procent van ASML’s omzet uit chipmachines, laat steeds duidelijker de contouren zien van een nieuwe, door AI gedreven memory supercycle. Sinds september is de prijs van DRAM-chips meer dan verviervoudigd. Dat komt niet alleen door sterke vraag, maar vooral doordat de sector te weinig capaciteit heeft om die vraag op te vangen.

Ook de timing van investeringen speelt een rol. Samsung stelde in 2024 grote uitbreidingsplannen uit, wat bijdroeg aan de recente schaarste. Het bedrijf breidt zijn capaciteit nu versneld uit, onder meer voor de volgende generatie HBM-geheugen die vanaf 2026 gebruikt gaat worden. SK Hynix en Micron zullen hun orders eveneens moeten opvoeren om de kloof tussen vraag en aanbod te verkleinen.

Die uitbreidingen kosten tijd. Nieuwe fabrieksruimte kan vaak pas in 2027 of 2028 volledig draaien, waardoor de sector automatisch een meerjarige investeringsronde ingaat. Voor ASML is dat gunstig, omdat een langdurige opschalingsfase bij de drie dominante spelers, Samsung, SK Hynix en Micron, die samen goed zijn voor zo’n 95 procent van de wereldwijde DRAM-markt, zich vertaalt in een stabiel stijgende vraag naar nieuwe chipmachines.

Micron speelt hierbij een opvallende rol. Het bedrijf liep bij de invoering van EUV-techniek achter op zijn concurrenten en maakt nu een grote inhaalslag. Alleen al de modernisering van bestaande fabrieken vraagt tientallen nieuwe ASML-machines.

Doordat alle drie de spelers tegelijk investeren én de sector te maken heeft met een langdurig capaciteitsgebrek, ontwikkelt de geheugensector zich tot een sterke groeimotor voor ASML richting 2026 en 2027 — en waarschijnlijk nog jaren daarna.

De logicmarkt: van monopolieangst naar meerdere spelers
Jarenlang leek TSMC op weg de enige relevante producent van de meest geavanceerde rekenchips te worden. Intel verloor terrein doordat het de technologische sprongen niet kon bijbenen, Samsung had moeite om genoeg werkende chips (in jargon last van lage yields) te leveren en andere spelers, zoals GlobalFoundries, trokken zich terug uit de strijd om de nieuwste chipgeneraties.

Vanaf de zomer van 2025 ontstond echter langzaam een ander beeld. Tesla koos voor Samsung als producent van bepaalde AI-chips, een klein maar betekenisvol signaal dat het bedrijf wel degelijk op het hoogste niveau kan meedraaien. De nieuwe fabriek in Taylor in Texas kreeg hierdoor meer gewicht. Voor ASML is dat relevant, want de markt voor rekenchips was vorig jaar goed voor ongeveer 60 procent van de omzet uit chipmachines.

Intel kreeg ondertussen steun uit onverwachte hoek. Grote investeerders, waaronder Nvidia, namen belangen in het Amerikaanse bedrijf. Dat werd door de markt gelezen als een teken dat Intel opnieuw inzet op de meest geavanceerde rekenchips. Als Intel die productie daadwerkelijk opschroeft, zijn nieuwe ASML-machines onvermijdelijk.

Bovendien meldde Japan zich met Rapidus als aspirant-producent van geavanceerde rekenchips, gesteund door concrete investeringsbeslissingen en technische mijlpalen die het project aanzienlijk geloofwaardiger maken. Voor ASML is die ontwikkeling cruciaal: een bredere logic-markt betekent meer potentiële klanten, meer gespreide investeringscycli en minder afhankelijkheid van één speler.

2027: het jaar waarin alles samenvalt
Hoewel het herstel van ASML’s koers in 2025 al zichtbaar werd, kijken analisten vooral naar 2027 als het jaar waarin de investeringsgolf volledig in de cijfers doorklinkt. Chipmachines die dit en volgend jaar worden besteld, worden vaak pas in 2027 of later geïnstalleerd vanwege de lange doorlooptijden die bij ASML horen.

In die jaren vallen verschillende ontwikkelingen samen. De geheugensector blijft opschalen. De markt voor rekenchips wordt competitiever, waardoor meer chipmakers hun productie uitbreiden. China blijft ondertussen een grote, maar beter voorspelbare markt.

 

Daarnaast worden de nieuwe en duurdere High-NA-machines, ASML’s meest geavanceerde systemen voor het aanbrengen van de fijnste chipstructuren, steeds breder ingezet. De volgende generatie chips kan zonder deze apparatuur niet worden gemaakt. Analisten wijzen erop dat de High-NA-omzet van 2025 slechts het begin is. Vanaf 2026 en vooral in 2027 groeit de bijdrage van deze systemen sterk mee met de uitbreidingsplannen van zowel rekenchip- als geheugenspelers.

Samen zorgen deze ontwikkelingen ervoor dat ASML breder leunt op een groeiende groep klanten. De zorgen over China ebben weg, de dominantie van TSMC blijkt minder dwingend en de geheugensector vormt een tweede groeimotor. Zo wordt 2027 het jaar waarin deze bewegingen in positieve zin samenkomen en zichtbaar wordt hoe stevig ASML in de volgende chipcyclus staat.